Panik Atak Nedir?
Panik atak genellikle beklenmedik bir şekilde, aniden ortaya çıkan ve kişinin normal yaşamını olumsuz yönde etkileyebilen korku ve endişe nöbetidir. Panik ataklar, tekrarlayıcı olabilir ve kişinin günlük aktivitelerini aksatabilir.
Panik atağın aniden gelmesi durumu kişinin sağlığında bir problem olacağına dair anlık korkutucu bir düşünce yaratabilir. Buna bağlı olarak panik atak geçiren kişiyi endişelendirebilir.
Panik atak en fazla 15-20 dakika sürer. İlk 10 dakikasında panik atak belirtileri en yoğun şekilde yaşanır sonrasında rahatsızlık verici hisler azalarak nöbet biter.
Panik Bozukluk ile Panik Atak Arasındaki Fark Nedir?
Panik atak ve panik bozukluk, birbirine sıkça karıştırılan ancak farklı anlam taşıyan terimlerdir. Panik atak herkeste görülebilir. Ancak daha çok verici, mükemmeliyetçi veya kontrolcü kişilerde daha fazladır. Çoğu kişi hayatında en az bir kere panik atak deneyimlediğini belirtmiştir. Ancak panik atak geçiren her kişide panik bozukluk görülmez. İşte bu ikisi arasındaki temel farklar:
Panik Atak
- Panik atak, ani ve yoğun bir şekilde ortaya çıkan korku veya endişe hissiyle karakterize edilen bir belirtidir.
- Panik ataklar, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar ve kısa süreli olabilirler. Genellikle 10-20 dakika arasında sürerler.
- Panik ataklar tek başına ortaya çıkabilir veya panik bozukluğunun bir parçası olarak görülebilir.
- Diğer psikiyatrik bozukluklarla da birlikte görülebilirler.
Panik Bozukluk
- Panik bozukluk, kişinin tekrarlayıcı panik ataklar yaşamasıyla karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur.
- Panik bozukluk, panik atakların sık sık tekrarlaması ve kişinin sürekli olarak yeni bir atak yaşama korkusuyla yaşamasıyla tanımlanır.
- Kişi panik atak geçirme endişesiyle sık gittiği yerlerden, bazı kişilerden, seyahat etmekten, toplu taşıma araçlarından, uçağa/otobüse binmekten kaçınabilir.
- Panik bozukluk, kişinin günlük yaşamını ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebilir.
- Panik bozukluk tanısı, tekrarlayan panik atakların varlığı ve bu atakların kişinin yaşamını olumsuz etkilemesi üzerine konulur.
Genel olarak, panik ataklar tek başına ortaya çıkabilen ani korku ve endişe hisleridir, ancak panik bozukluk, tekrarlayan panik atakların varlığı ve bunun kişinin yaşamını olumsuz etkilemesiyle birlikte değerlendirilir.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
- Ani ve yoğun korku veya endişe hissi
- Nefes darlığı, nefes alamama/boğulma hissi
- Kalp çarpıntısı veya hızlı kalp atışı, taşikardi
- Terleme, titreme veya üşüme
- Baş dönmesi veya bayılma hissi
- Göğüs ağrısı
- Mide bulantısı veya sindirim sorunları
Panik Atak / Panik Bozukluk Nedenleri Neler Olabilir?
Panik atak nedenleri kesin olarak bilinmemektedir, böyle bir durum kişinin huzurlu olduğu bir anda da ortaya çıkabilir. Ancak şu bilinmektedir ki panik atak, bedensel duyumların/hislerin kişi tarafından hatalı yorumlanmasının bir sonucu olduğu görülür. Kişi kalp atışının hızlanmasını “kalp krizi geçiriyorum” olarak yorumlayabilir. Panik atak bazen aşağıdaki nedenlerle de olabilir.
Bu etkenler şunlardır:
- Sevdiğimiz birini kaybetmemiz sonunca yaşadığımız duygusal travmalar
- Kişi de Obsesif Kompülsif Bozukluk, Histerik Kişilik Bozukluğu gibi rahatsızlıkların olması
- Genetik yatkınlık
- Stresli bir yaşam tarzına sahip olmak
- Değişken uyku düzeni
- Yaşanılan olumsuzluklardan kolay etkilenen bir kişilik yapısına sahip olmak
- Boşanma
- Cinsel bir saldırıya maruz kalma
- Çocukluk yıllarında cinsel istismara uğrama
- Aşırı kafein ve alkol tüketimi
- Sigara, uyuşturucu gibi zararlı maddeler
- Beynin içinde bulunan bazı maddelerdeki dengesizlikler gibi tıbbi sebepler
Panik Atak Sırasında Ne Yapılabilir? Panik Atak Nasıl Geçer?
Nefes Alma Egzersizleri
- Derin ve yavaş nefes almak
- Nefes alırken karın bölgesini kullanmak. Doğru yapıp yapmadığınızı bir elinizi göğsünüzün üstüne diğer elinizi unun için bir elinizi göğsünüzü
- Nefes alıp vermeyi hazır olduğunuzda tekrarlamak. Unutulmamalıdır ki, nefes alıp-verme oldukça yavaş şekilde yapılmalıdır
Zihinsel Yönlendirme
- Kendinizi sakinleştirmek için pozitif düşünceler bulmak
- Tehlikede olmadığınızı hatırlamak
- Geçici olduğunu ve geçeceğini kendinize hatırlatmak
Sakinleştirici Teknikler
- Meditasyon veya yoga gibi rahatlama tekniklerini uygulamak
- Müzik dinlemek veya doğada yürüyüş yapmak gibi stresi azaltan aktiviteler yapmak
Panik Atak İçin Kime Gidilir?
Panik atak belirtileri yaşayan kişilerin, danışmanlık için bir psikoloğa veya psikiyatrist gibi ruh sağlığı profesyoneline başvurması önemlidir. Psikiyatristler profesyonel bir değerlendirme ve uygun tedavi planı belirlenmesine yardımcı olarak panik atağınızı yönetmenize eşlik edebilirler. Psikologlar panik atağı sürdüren faktörler hakkında danışmanlık verir ve sizin ihtiyaçlarınıza göre yönlendirme yaparlar.
Panik Atağın Bilişsel Davranışçı Terapi ile Tedavisi Nasıldır?
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), panik atak tedavisinde sıkça kullanılan etkili bir terapi yöntemidir. Bu terapi türü, bireyin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeye odaklanır. Panik atak tedavisinde BDT’nin kullanımı aşağıdaki adımları içerebilir:
Semptomları Tanıma ve Anlama
- Panik atak semptomlarının nasıl ortaya çıktığını ve nasıl hissettirdiğini anlamak.
Tetikleyicileri Belirleme
- Panik atağa neden olan tetikleyici faktörleri tanımlamak ve bunları kontrol etmeye çalışmak.
Olumsuz Düşünce Kalıplarını Tanıma ve Değiştirme
- Korku ve endişe gibi olumsuz düşünceleri tanımlamak ve bunları daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmek.
Panik Atağa Yanıt Verme Becerilerini Geliştirme
- Panik atak sırasında sakinleştirici tekniklerin ve pozitif düşüncelerin kullanılmasını öğrenmek.
Günlük Yaşamı İyileştirme
- Panik atağı yönetme becerilerini günlük yaşam aktivitelerine entegre etmek.
BDT’nin düzenli olarak uygulanması, panik atak semptomlarının azaltılmasına ve daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olmaya yardımcı olabilir.
