Depresyonda Bilişsel Çarpıtma(Düşünce Hataları) Örnekleri Nelerdir?

Bilişsel çarpıtma, diğer adıyla düşünce hataları psikolojide ve bilişsel terapide sıkça kullanılan bir terimdir. Bu, insanların olayları, durumları veya kendilerini yanlış yorumlama eğiliminde oldukları düşünce hatalarını ifade eder. Birçok kişi depresyondayken çoğu zaman gerçeğe uygun bir şekilde düşünemez. Bilişsel çarpıtmaların yani düşüncede ortaya çıkan hataların etkisi daha belirgin olabilir çünkü kişinin genel ruh hali ve algılaması olumsuz olarak etkilenir. Böylece hem depresyonun sonucu hem de depresyonun sürmesine sebep olan bir faktördür. İşte depresyonla ilişkilendirilen bilişsel çarpıtmaların(düşünce hataları) örnekleri:

Depresyon gibi durumlarda, bilişsel çarpıtmaların etkisi daha belirgin olabilir çünkü kişinin genel ruh hali ve algılaması olumsuz olarak etkilenir. Böylece hem depresyonun sonucu hem de depresyonun sürmesine sebep olan bir faktördür.

1. Filtreleme: Kişi sadece negatif detaylara odaklanırken, olumlu veya nötr detayları göz ardı eder. Örneğin, bir kişi bir projede başarılı olmasına rağmen, sadece bir hata yaptığını düşünerek tüm çabasını göz ardı edebilir.
2. Aşırı Genelleme: Bir olumsuz olayın ya da deneyimin tek bir olayın temsili olduğuna inanma eğilimidir. Örneğin, bir kişi bir iş görüşmesinde başarısız olduysa, “asla iş bulamayacağım” gibi genellemeler yapabilir.
3. Kişiselleştirme: Kişi, bir olayın kendisiyle ilgili olduğunu aşırı şekilde düşünme eğilimindedir. Örneğin, bir arkadaşının kötü bir gün geçirmesini kendi davranışlarına veya kişiliğine bağlamak.
4. Duygudan Sonuç Çıkarma : Kişi, duygularına dayanarak gerçekleri yorumlar. Örneğin, “Kendimi kötü hissediyorum, bu yüzden her şeyin kötü olduğunu biliyorum” şeklinde bir düşünceye kapılabilir.
5. Siyah-Beyaz/ Hep ya da Hiç Düşünme : Olayları veya durumları sadece iyi veya kötü, başarılı veya başarısız gibi mutlak terimlerle değerlendirme eğilimidir. Örneğin, bir kişi bir şeyde mükemmel olmadığına inanırsa, başarısız olduğunu düşünür.
6. Felaketleştirme/ Katastrofize Etme: Olumsuz bir olayın sonuçlarını abartma eğilimidir. Örneğin, bir kişi bir iş görüşmesinde kötü bir performans gösterdiğinde, işini kaybedeceğini ve hiçbir zaman başka bir iş bulamayacağını düşünebilir.
7. Etiketleme: Kendini veya başkalarını tek bir özelliği veya davranışıyla tanımlama eğilimidir. Örneğin, bir kişi bir hata yaptığında kendini “tamamen beceriksiz” olarak etiketleyebilir.

Bu çarpıtmalar, depresyon gibi ruhsal durumlarla ilişkilendirilir çünkü kişinin algılarını, düşüncelerini ve davranışlarını etkilerler. Bilişsel terapi, bu çarpıtmaları tanımayı ve değiştirmeyi hedefleyerek depresyon ve diğer ruhsal sorunların tedavisinde etkili bir yaklaşım olarak kullanılır.

“Bu yazı kişileri bilgilendirme amaçlıdır. Verilen bilgiler tanı ve teşhise yönelik değildir. Kendinizi iyi hissetmiyorsanız mutlaka doktorunuza danışınız.”